Bij een begrafenis begeleid je je dierbare meestal helemaal tot aan het graf, verder kun je niet mee. Ik vind dat persoonlijk een mooi ritueel, een afgerond afscheid. Een afscheid tot het bittere eind.
Bij een crematie is het heel gebruikelijk afscheid te nemen van je dierbare in de aula van het crematorium. Van wat daarna nog gebeurt heb je eigenlijk geen weet meer. Toch bieden veel crematoria de mogelijkheid je dierbare, ook daar, te begeleiden tot het eind. Je kunt, als je dat wilt, mee naar de oven en bij het invoeren in de oven aanwezig zijn.
Wat maakt dat het bij een begrafenis in onze cultuur als normaal wordt gezien dit te doen en bij een crematie niet? Laatst begeleidde ik een uitvaart waarbij een deel van de familie koos voor meegaan en een ander deel voor een eerder moment van afscheid nemen. Voor ieder was er de mogelijkheid te kiezen voor een moment dat hen paste.
Na een mogelijkheid van afscheid nemen voor vrienden en bekenden, het sluiten van de kist door de familie en een zeer persoonlijke kerkdienst en koffietafel werd vader en opa in besloten kring naar het crematorium gebracht. De rouw- en volgauto's stopten bij het hek bij de ingang van het crematorium. De familie stapte uit. Zij begeleidden hem lopend achter de rouwauto naar de ingang van het gebouw. De drie kleinkinderen (vroege tieners) liepen zo dicht op de auto dat hun neuzen wel tegen de achterruit van de rouwauto leken geplakt. Ze weken geen moment van deze positie. De volwassenen liepen er in eigen tempo rustig achteraan. Bij de deur aangekomen splitste het gezelschap zich als vanzelf. De kist werd uit de rouwauto, op een rijdende baar gezet. De crematorium medewerkster zocht "de sticker", die ze niet direct kon vinden. En meteen kwamen de eerste vragen al. Zit er een sticker op? Waarom eigenlijk? Het is wettelijk verplicht en dient ervoor om er zeker van te zijn dat het hier de juiste persoon betreft. Nou weten wij wel honderd procent zeker dat het hier klopt natuurlijk, maar je kunt je ook situaties voorstellen dat het niet zo duidelijk is.
De kist met het lichaam van vader en opa ging met de lift. Een deel van de familie en ik liepen met de trap naar beneden. Daarna gingen we gezamenlijk de ruimte in waar twee ovens staan. Deze ovenruimte is ruim en ziet er wel heel netjes uit, maar een ovenruimte is wat het is. Het is er niet sfeervol, maar wel heel functioneel. De kist werd voor de oven geschoven en op het invoersysteem geplaatst. Er werd een vuurvast steentje met een nummer ter identificatie op de kist gelegd. Een steentje dat naderhand ook in de asbus meegaat. De dochter pakte haar fototoestel en legde alles vast. De ovenist maakte de oven gereed, en opende de oven. Een oranje gloed trad ons tegemoet, de kinderen en volwassenen bogen zich voorover, de kist gleed naar binnen, bestuurd door de ovenist. Toen de kist goed stond schoof de ovendeur langzaam naar beneden dicht. Een kleindochter zeeg op haar knieën en een kleinzoon stond zowat dubbel geklapt om tot het allerlaatste moment in hen op te nemen wat er gebeurde. En toen was de oven weer dicht.
Bij het naar buiten gaan kwamen de vragen en opmerkingen. "Hoe lang duurt dat nou eigenlijk?" (circa 1,5 uur) "ik zag dat er water op de kist werd gesproeid" (koeling zodat de vlammen niet direct uit de oven slaan), "ik zag allemaal stoom" en "ik zag dat de kist vlam vatte". Allemaal wilden ze graag weten hoe het eigenlijk verder ging. We namen rustig de tijd alle vragen te beantwoorden en zochten toen de wachtende familieleden weer op.
